W życiu każdego z nas emocje odgrywają kluczową rolę. Mówienie o nich jednak często sprawia trudność, gdy obawiamy się niezrozumienia czy odrzucenia. Jednocześnie otwarte rozmowy o uczuciach są fundamentem udanych relacji i przyczyniają się do zachowania zdrowia psychicznego. Jak więc skutecznie poruszać temat emocji? Jak rozmawiać o uczuciach i emocjach?
Akceptacja – krok pierwszy
Uznanie istnienia emocji i tego jak bardzo są ważne to zadanie podstawowe. Ludzki świat emocjonalny jest bardzo bogaty i złożony. Od radości po smutek, od ekscytacji po złość – doświadczamy różnorodnych uczuć, często nawet nie wiedząc jakie są ich przyczyny. Mimo że emocje bywają trudne, są kluczowym elementem naszego życia i funkcjonowania. Pozwalają nam pełniej doświadczać życia i budować głębokie więzi z bliskimi i przyjaciółmi. Brak emocji czy odizolowanie od własnych uczuć to objawy bardzo poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu, które mogą skończyć się tragicznie. Poza tym co potocznie rozumiemy jako emocje – radość, złość, smutek, gniew – są to również niezwykle ważne sygnały ze strony naszego organizmu o jego stanie i reakcjach na to co się nam przydarza.
Akceptacja doświadczania/posiadania emocji może okazać się zbawienna. Otwiera to bowiem cały wachlarz możliwych dróg do przepracowania ich i zrozumienia. A przede wszystkim – do ich komunikacji. Bardzo trudno bowiem jest rozmawiać o czymś o czym nie ma się pojęcia i próbować komunikować coś bardzo ważnego, ale czego istnienia się nie uznaje. Zatem pierwszy krok do rozmowy o emocjach to uznanie, że w ogóle się je ma. I że najpewniej również ma je druga strona.
Akceptacja numer dwa – opór jest naturalny
Mówienie o uczuciach może być trudne, często z powodu kulturowych przekonań. Lęk przed odrzuceniem i niezrozumieniem sprawia, że wielu z nas unika otwartej rozmowy na temat emocji. Jednak ignorowanie uczuć nie sprawi, że znikną – warto nauczyć się radzić z nimi w świadomy sposób. Jak już wspomnieliśmy – emocje same w sobie potrafią być trudne. Jak więc mamy o nich mówić? Odpowiedź jest bardzo prosta – szczerze. Nie trzeba i nie ma powodu by się denerwować czy niecierpliwić, że otwarta rozmowa o emocjach i uczuciach przychodzi z trudem. O trudnych rzeczach rozmawia się trudno i nie ma w tym nic złego czy dziwnego. Co więcej, to trochę tak jak z siłownią. Praktyka czyni mistrza. Im więcej rozmawiamy, im częściej rozmawiamy, tym lepiej nam to zwykle wychodzi.
Akceptacja numer trzy – rozmowa jest ważna. Naprawdę
Jeszcze jedna ważna uwaga – komunikowanie swoich uczuć i emocji to nie jest oznaka słabości. Wśród wielu stereotypów funkcjonuje przekonanie, że „prawdziwi twardziele nie gadają o emocjach”. Jest to bzdura, i to bardzo niebezpieczna. W wyniku podobnych przekonań i nawyków wielu ludzi całkowicie zarzuca nawet próby emocjonalnego oczyszczenia się poprzez rozmowę. Statystycznie najczęściej są to mężczyźni. Efekt takiej strategii to tragiczna statystyka – mężczyźni nawet 7 razy częściej niż kobiety tracą wszelkie poczucie sensu i decydują się na samobójstwo.
Jak więc widzimy – szczera rozmowa z drugim człowiekiem to nie tylko rozmowa – to aż rozmowa. To sposób na budowanie i podtrzymanie więzi. To sposób na budowanie poczucia przynależności. To sposób na budowanie poczucia bliskości. To sposób na odreagowanie beznadziejnego dnia w pracy, kłótni z chamem na parkingu i obaw o to co będzie jutro. Człowiek to stworzenie stadne. Funkcjonowanie w grupie, choćby niewielkiej, jest dla ludzkiego zdrowia niemal tak samo istotne jak dostęp do pożywienia. Jest to spowodowane budową ludzkiego mózgu – ewolucja tak go skonstruowała, ponieważ zdobycie wystarczającej ilości pożywienia i przetrwanie w przeszłości było w zasadzie niemożliwe. Rozmowa zaś stanowiła podstawowe narzędzie do budowania tego stada, które miało nam umożliwić przetrwanie.
Zrozumienie emocji
Pierwszym krokiem do zrozumienia swojego życia uczuciowego jest uświadomienie sobie źródła emocji. Zamiast ogólnego „czuję się źle”, warto precyzyjnie nazwać emocje i zastanowić się nad ich przyczynami. Analiza sytuacji pozwala lepiej zrozumieć własne reakcje emocjonalne. Nie trzeba jednak tak bardzo się tym martwić, żeby odkładać rozmowę na później. Zwykle zrozumienie przychodzi wtedy, kiedy zbieramy się w sobie, żeby coś nazwać, określić i ubrać w słowa. Często samo wypowiedzenie danej myśli sprawia, że zmieniamy do niej stosunek, zauważamy, że wcale nie jest taka straszna, lub nabieramy zrozumienia. Warto z tego korzystać.
Okej… No to jak rozmawiać o emocjach?
Precyzyjne wyrażanie uczuć
Podczas rozmowy o uczuciach warto skoncentrować się na konkretach. Unikajmy ogólników i krytyki, zamiast tego jasno wyrażajmy, co czujemy, jakie są nasze potrzeby i w jaki sposób zostały zaniedbane. Komunikacja oparta na konkretach ułatwia zrozumienie siebie nawzajem.
Empatia
Rozmawiając z kimś, kto ma trudności w wyrażaniu uczuć, warto zwrócić uwagę na niuanse komunikacyjne. Postawa ciała, ton głosu i mimika są kluczowe. Wsłuchajmy się w przekazy nie tylko słowne, ale także te niewerbalne, aby lepiej zrozumieć emocje drugiej osoby. Jeśli druga osoba dzieli się swoimi uczuciami, ważne jest, aby wykazać także empatię i akceptację. Staraj się zrozumieć, co druga osoba czuje, i unikaj oceniania czy minimalizowania tych uczuć. Pamiętaj, że każde uczucie jest ważne i ma swoje podłoże. Jeśli Ty wykażesz akceptację, zrozumienie i empatię – znacząco rosną szanse na to, że następnym razem taka sama postawa zostanie okazana Tobie.
Konfrontacja z negatywnymi emocjami
To warto powtórzyć – Negatywne emocje są sygnałem, że nasze potrzeby nie są spełnione, lub sytuacja, w której się znaleźliśmy nam szkodzi. Zamiast unikać konfrontacji, warto przyjrzeć się sytuacji, zastanowić się nad przyczynami własnej lub cudzej reakcji emocjonalnej i skoncentrować się na konstruktywnej komunikacji, by dojść do sedna problemu i go rozwiązać. Nie ma nic złego w gniewie czy smutku. Są tak samo ważne dla naszego funkcjonowania jak radość czy poczucie relaksu. Uwzględniaj to, budując swoje nastawienie do rozmówcy. Może to zasadniczo ułatwić wzajemne zrozumienie. Obie strony w rozmowie mają prawo do emocji i niemal zawsze emocje te mają jakieś racjonalne przyczyny, które wzięły się z trudów życia codziennego.
Nie osądzaj
Jedną z podstawowych zasad zdrowej rozmowy jest słuchanie bez osądzania. Niezwykle ważne jest, aby wysłuchać drugą osobę bez wtrącania własnych komentarzy czy ocen. To absolutny fundament budowania zaufania i sposób, aby otworzyć w rozmowie siebie lub kogoś innego. Następnie forma pierwszoosobowa „ja” – „Ja czuję się tak, ponieważ ja boję się że…”. Dzięki temu możesz uniknąć wielu pułapek. Jedną z takich pułapek jest atakowanie lub oskarżanie kogoś, od kogo oczekujesz tylko zrozumienia. Jako osoba mówiąca skup się na swoich odczuciach i doświadczeniach. Kolejna kluczowa rada to koncentrowanie się na teraźniejszości, a nie przeszłości. Chodzi o to, by omawiać aktualne samopoczucie i aktualny problem. Nie wyciągać na raz całego zła świata, trzymać się konkretów. Ostatnią radą jest zadawanie pytań, aby poznać perspektywę rozmówcy i upewnić się w zrozumieniu.
Wyrażanie potrzeb
Jeśli odczuwasz trudne emocje w trakcie rozmowy, ważne jest, abyś umiał to wyrazić – komunikuj to, co dla Ciebie ważne. Swoje obawy, potrzeby i prośby. Może to pomóc drugiej osobie lepiej Cię zrozumieć i odpowiednio zareagować. Nie bój się poprosić o wsparcie czy zrozumienie, jeśli tego właśnie potrzebujesz. Nie każdy łapie w locie po wyrazie Twojej twarzy, że przeżywasz właśnie trudne chwile.
Rozwiązywanie konfliktów w konstruktywny sposób
Gdy rozmowa o uczuciach prowadzi do konfliktu, ważne jest, aby umieć go rozwiązywać w konstruktywny sposób. Skup się na poszukiwaniu rozwiązań, kompromisach i wspólnym zrozumieniu. Angażuj się w dialog, słuchaj uważnie i staraj się znaleźć wspólne punkty porozumienia. Komunikuj, że nie chcesz kłótni, tylko rozmowy. Nie eskaluj. Zwiększanie napięcia zamiast rozładowania go potrafi bardzo szybko wymknąć się spod kontroli. Możesz przypadkiem powiedzieć coś czego nie chcesz albo usłyszeć coś co bardzo Cię zaboli – a zwykle oba. Jest to prawdopodobnie ostatnia rzecz, której chcesz, przechodząc właśnie przez jakieś trudne chwile.
Podsumowanie
Rozmowa o uczuciach i emocjach może być bardzo wartościowa dla naszego rozwoju osobistego i budowania zdrowych relacji z innymi ludźmi. Pamiętaj, że komunikacja emocjonalna wymaga praktyki i otwartości. Staraj się słuchać i zrozumieć drugą osobę, wyrażaj swoje uczucia w szczerze i zrozumiałym sposób, unikaj osądów i krytyki, a także radź sobie z trudnymi emocjami w konstruktywny sposób.
Bądź świadomy swoich emocji i uczuć, a także gotów na ich dzielenie się z innymi. Otwarta rozmowa o uczuciach może pomóc Ci lepiej zrozumieć samego siebie i innych, a także budować głębsze i bardziej satysfakcjonujące relacje.
Jeśli chcesz zasięgnąć konsultacji na temat rozmów o emocjach i komunikacji z bliskimi, lub na żywo potrenować ze specjalistą, zapraszamy do gabinetów naszej poradni. Możesz umówić się pod tym linkiem.
Serdecznie zapraszamy i powodzenia w przyszłych rozmowach!
